وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی با اعلام اینکه طی روزهای آینده برخی محدودیت‌های اینترنتی رفع خواهد شد، از رفع فیلتر شبکه اجتماعی «کلاب‌هاوس» خبر داد.

عیسی زارع‌پور تصمیم در‌ مورد فیلترینگ را خارج از اختیار وزارت ارتباطات دانست و گفت: «کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه متولی فیلترینگ است که حدود ۱۳ عضو دارد؛ تمام اعضای آن نیز دولتی نیستند. در تلاش هستیم تا محدودیت‌هایی که قابلیت برطرف‌ شدن دارند را رفع کنیم. طی دو روز آینده خبرهای خوشی در این زمینه خواهید شنید.»

با این حال، وزیر ارتباطات بر تداوم فیلتر واتس‌اَپ و اینستاگرام تاکید کرده و رفع فیلتر این دو اپلیکیشن را منوط به تصمیم نهادهای امنیتی دانسته است. واکنش کاربران به صحبت‌های وزیر ارتباطات، یادآوری سخنان هفته قبل او مبنی بر رفع فیلتر گوگل‌پلی بود که هنوز در بسیاری از مناطق ایران فیلتر است و نصب و به‌روز‌سانی برنامه‌ها در آن بدون فیلترشکن ممکن نیست.

برخی از کارشناسان، رفع فیلتر کلاب‌هاوس را اقدامی در جهت کاهش محدودیت‌ها نمی‌دانند، بلکه ‌دلیلش را ظرفیت این اپلیکیشن در ایجاد بستر تبلیغ گفتمان حاکمیت دانسته‌اند، موضوعی که در رسانه‌های اجتماعی توییتر، واتس‌اپ و اینستاگرام امکان آن وجود ندارد.

کلاب‌هاوس در میان اپلیکیشن‌های موردتوجه در ایران کمترین میزان کاربر را دارد و در این فضا حضور و فعالیت چهره‌های نزدیک به گفتمان حاکمیت پررنگ است.

غلامحسین عنابستانی، عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت، هم‌زمان با سخنان وزیر ارتباطات اعلام کرد در مجلس به دنبال طرحی‌اند تا بتوانند مجددا طرح صیانت را به جریان بیندازند. عنابستانی مدعی شده است که در صورت تصویب طرح صیانت با ضابطه‌مند شدن فضای مجازی، دیگر نیازی به ورود نهادهای امنیتی در بحث فیلترینگ نیست.

عنابستانی در حالی با فیلتر شدن واتس‌اَپ و اینستاگرام مخالفت کرده است که طرح صیانت بیشتر بر توسعه اینترنت ملی و قطع دسترسی ایرانیان به شبکه جهانی اینترنت متمرکز شده است.

مسئله کاستن از میزان فیلترینگ فضای مجازی در حالی مطرح می‌شود که از روز دوشنبه ۲۶ دی‌ماه، اختلال گسترده در اینترنت حتی شبکه اینترنت ملی را هم درگیر کرده است و به گزارش کاربران ایرانی، حتی سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی که در بستر اینترنت ملی فعال‌اند، با اختلال مواجه شده‌اند.

سهراب آغ بیات، معاون فنی شرکت ارتباطات زیرساخت، روز پنجشنبه ۲۹ دی‌ماه، در گفت‌وگویی تلویزیونی در‌خصوص شرایط موجود اعلام کرد: «با توجه به حجم ترافیک داخل کشور و توسعه‌ای که باید اتفاق بیفتد، موقتا شاهد افت ترافیکی هستیم که با تلاش شبانه‌روزی همکاران شرکت ارتباطات زیرساخت، انشاءالله این مشکل در حال حل شدن است و به‌زودی دیگر این مشکل پیش نخواهد آمد.»

شدت اختلال در شبکه اینترنت به حدی است که هم‌زمان با غیرحضوری شدن مراکز آموزشی، خانواده‌ها از مشکلات فرزندانشان برای شرکت در کلاس‌ها از طریق شبکه «شاد» خبر می‌دهند و آموزش‌وپرورش نیز با تایید این مشکلات اعلام کرده است برخی دانش‌آموزان امکان شرکت در کلاس‌ها و امتحانات غیرحضوری را ندارند.

همچنین در شرایطی که اختلال هنوز در اینترنت ایران رفع نشده است، حملات جدیدی به سرور پروکسی‌های مختلف صورت گرفته و کاربران ایرانی از قطع اکثر فیلترشکن‌ها خبر می‌دهند. گستردگی این حملات به حدی است که حتی فیلترشکن‌های پولی نیز از این قطعی در امان نمانده‌اند.

رسیدن قیمت فیلترشکن‌های پولی به ماهیانه ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان در حالی رخ‌ داده است که بیشتر این سرورها پس از فروش به کاربران، به‌مرور دچار اختلال و ظرف چند روز قطع می‌شوند.

افزایش کلاهبرداری از طریق فروش فیلترشکن‌های غیرفعال در حالی رخ‌ می‌دهد که کارشناسان امنیت آی‌تی درمورد بدافزار بودن بسیاری از این فیلترشکن‌ها هشدار داده‌اند و سرقت اطلاعات کاربران و رصد مکالمات و فعالیت کاربران را با این فیلترشکن‌ها ممکن دانسته‌اند.

روزنامه همشهری ۲۸ دی‌ماه در یک گزارش گردش ماهانه در بازار فروش فیلترشکن را ۵۴۰ میلیارد تومان  برآورد کرد. این گزارش به استفاده بیش از ۸۰ درصد کاربران از فیلترشکن اشاره کرده و عدد ۵۴۰ میلیارد تومانی را تنها مخصوص ۲۰ درصدی که از فیلترشکن‌های پولی استفاده می‌کنند دانسته است.

این در حالی است که کارشناسان آی‌تی می‌گویند بخشی از سرور فیلترشکن‌های فروخته شده را شرکت‌های مرتبط با نهادهای امنیتی پشتیبانی می‌کنند. سودآوری بازار فیلترشکن و امکان کنترل نامحسوس کاربران، از عواملی است که به نظر نیاز حکومت به اجرای کامل طرح اینترنت ملی را در حال حاضر برطرف کرده است.